Τι να κάνετε αν χάσετε ή σας κλέψουν το πορτοφόλι σας με την κάρτα και το PIN

1. Μια ιστορία που μπορεί να συμβεί σε όλους

Μπορεί να συμβεί στον καθένα, οποιαδήποτε στιγμή, χωρίς καμία προειδοποίηση. Ένα απλό πρωινό, πηγαίνοντας στη δουλειά ή κάνοντας τα καθημερινά ψώνια, συνειδητοποιείτε ξαφνικά ότι το πορτοφόλι σας έχει εξαφανιστεί. Κανείς δεν είδε τίποτα, δεν ακούσατε κάποιον να πλησιάζει, και μέσα στην τσάντα ή στην τσέπη σας δεν υπάρχει πια ούτε ταυτότητα, ούτε κάρτα, ούτε μετρητά. 

Μια στιγμή απροσεξίας αρκεί, ειδικά σε χώρους με πολύ κόσμο — λεωφορεία, σταθμοί, ουρές στα ΑΤΜ, πολυσύχναστα καταστήματα. Εκεί όπου είμαστε συγκεντρωμένοι σε κάτι άλλο, ένα λάθος ή ένα σπρώξιμο γίνεται ευκαιρία για κλοπή.

Στην αρχή, οι περισσότεροι πιστεύουν ότι απλώς το έχουν ξεχάσει κάπου: «Μήπως το άφησα στο τραπέζι στο μπαρ;» «Μήπως έπεσε στο αυτοκίνητο;». Όμως, όσο περνούν τα λεπτά και η αναζήτηση δεν φέρνει αποτέλεσμα, ο πανικός μεγαλώνει. Το σώμα σφίγγεται, το μυαλό τρέχει, κι όμως χρειάζεται ψυχραιμία.

 

Και τότε γεννιούνται τα βασικά ερωτήματα:

• Τι πρέπει να κάνω τώρα;
• Πώς προστατεύομαι από χρήση της κάρτας μου από τρίτους;
• Υπάρχει τρόπος να πάρω πίσω τα χρήματά μου ;

Η απάντηση εξαρτάται από το αν πρόκειται για κλοπή ή για απώλεια, γιατί οι ενέργειες και οι διαδικασίες είναι ελαφρώς διαφορετικές. Πάνω απ’ όλα, ο χρόνος είναι κρίσιμος: όσο πιο γρήγορα αντιδράσετε, τόσο μειώνονται οι πιθανότητες οικονομικής ζημιάς.

Για να γίνει πιο κατανοητό, ας φανταστούμε μια απλή αλλά χαρακτηριστική περίπτωση. «Μια ηλικιωμένη γυναίκα που ζει μόνη και παίρνει μια μικρή σύνταξη ανακαλύπτει  στο τέλος της ημέρας ότι το πορτοφόλι της λείπει.». Μέσα είχε όχι μόνο την κάρτα της αλλά και ένα χαρτάκι με το PIN, γραμμένο προσωρινά μέχρι να το μάθει απ’ έξω.

Τελικά η μνήμη της την πρόδωσε, και ξέχασε το χαρτάκι μαζί με την κάρτα. Πριν προλάβει να ενημερώσει την τράπεζα, μέσα σε λιγότερο από μία ώρα, γίνονται δύο αναλήψεις από διαφορετικά ΑΤΜ. Η σύνταξη που είχε πιστωθεί πριν λίγες μέρες εξαφανίζεται.

Ένα τέτοιο περιστατικό μας θυμίζει ότι η ασφάλεια των τραπεζικών καρτών δεν εξαρτάται μόνο από τα συστήματα προστασίας που χρησιμοποιούν οι τράπεζες — όπως το PIN, το τσιπ της κάρτας ή οι ειδοποιήσεις στο κινητό όταν γίνεται κάποια συναλλαγή — αλλά και από τη δική μας προσοχή.

Αν, για παράδειγμα, κρατάμε γραμμένο το PIN μέσα στο πορτοφόλι ή δίνουμε την κάρτα μας σε άλλους, τότε καμία τεχνολογία δεν μπορεί να μας προστατεύσει πραγματικά. Στη συνέχεια, θα δούμε βήμα προς βήμα τι πρέπει να κάνετε από τη στιγμή που αντιλαμβάνεστε ότι το πορτοφόλι σας χάθηκε ή κλάπηκε πώς να ενημερώσετε σωστά την τράπεζα και την αστυνομία, και ποιες πιθανότητες υπάρχουν να πάρετε πίσω τα χρήματά σας. 

Πριν δούμε τι πρέπει να κάνετε σε περίπτωση απώλειας ή κλοπής, είναι χρήσιμο να ξέρετε ποιο είδος κάρτας χρησιμοποιείτε. Αυτό βοηθάει και εσάς αλλά και την τράπεζα, γιατί κάθε κάρτα έχει διαφορετικό τρόπο χρήσης και διαφορετικούς κινδύνους.

1) Χρεωστική κάρτα (debit card)
Είναι η κάρτα που είναι συνδεδεμένη απευθείας με τον κύριο τραπεζικό σας λογαριασμό.
Κάθε αγορά αφαιρεί χρήματα αμέσως από το υπόλοιπο.Αν κλαπεί με τον PIN: ο κλέφτης μπορεί να κάνει γρήγορες αναλήψεις από ΑΤΜ.
Αν κλαπεί χωρίς τον PIN: μπορεί να κάνει μόνο ανέπαφες συναλλαγές μέχρι το επιτρεπόμενο όριο.
Κίνδυνος: υψηλός, γιατί «χτυπάει» κατευθείαν τα χρήματά σας.

2) Πιστωτική κάρτα (credit card)

Η τράπεζα σας “δανείζει” χρήματα μέχρι ένα όριο. Είναι κάρτα αγορών με πίστωση που πληρώνετε στο τέλος του μήνα. Αν κλαπεί με τον PIN: μπορεί να γίνει ανάληψη μετρητών.
Αν κλαπεί χωρίς PIN: μπορεί να γίνει χρήση ανέπαφα.
Κίνδυνος: μέτριος, γιατί η τράπεζα μπορεί να μπλοκάρει χρεώσεις ευκολότερα και δεν χάνετε χρήματα από τον λογαριασμό σας αλλά από το όριο πίστωσης.

3) Προπληρωμένη κάρτα (prepaid)
Είναι κάρτα που φορτίζετε εσείς με ένα ποσό που θέλετε. Δεν συνδέεται άμεσα με τον κύριο λογαριασμό.
Αν κλαπεί με τον PIN: μπορούν να γίνουν αγορές ή αναλήψεις μόνο το ποσό που έχει μέσα.
Πολλές προπληρωμένες δεν κάνουν ανάληψη, γι’ αυτό σας φαίνεται περίεργο το PIN.
Αν κλαπεί χωρίς PIN: επιτρέπονται μόνο οι μικρές ανέπαφες συναλλαγές.
Κίνδυνος: περιορισμένος, γιατί ο κλέφτης μπορεί να πάρει μόνο το ποσό που έχετε μέσα.

Μπορούν να χρησιμοποιήσουν την κάρτα online αν κλαπεί ή χαθεί;

Η απάντηση είναι ναι, για όλους τους τύπους καρτών, αλλά μόνο αν ο κλέφτης έχει τα στοιχεία που χρειάζονται για online πληρωμή.

Γα αγορά online χρειάζονται:

1.     ο αριθμός της κάρτας (16 ψηφία)

2.     η ημερομηνία λήξης

3.     ο κωδικός CVV/CVC (3 ψηφία πίσω)

Το PIN δεν χρειάζεται για online συναλλαγές.

Χρησιμοποιείται μόνο σε ΑΤΜ και σε μηχανήματα POS όταν η κάρτα τοποθετείται στο μηχάνημα για να διαβαστεί το chip

️ Άρα:

·        Αν βρουν την κάρτα σας μπορούν να την χρησιμοποιήσουν online,
εκτός αν την έχετε μπλοκάρει εγκαίρως.

·        Στις προπληρωμένες μπορούν να ξοδέψουν μόνο το ποσό που έχει μέσα.

·        Στις χρεωστικές και πιστωτικές μπορούν να κάνουν online αγορές
μέχρι το διαθέσιμο υπόλοιπο ή πιστωτικό όριο.

Τι πρέπει να κάνετε σε περίπτωση απώλειας ή κλοπής (όλες οι κάρτες)

2. Πρώτα βήματα – Τι να κάνετε αμέσως

     - Μπλοκάρετε την κάρτα καλώντας την τράπεζα: Η διαδικασία είναι ίδια για όλες τις κάρτες. Μόλις καταλάβετε ότι το πορτοφόλι σας λείπει ή σας το έχουν κλέψει, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να καλέσετε αμέσως την τράπεζά σας για να μπλοκάρετε την κάρτα. Σχεδόν όλες οι τράπεζες έχουν ειδική γραμμή για χαμένες ή κλεμμένες κάρτες, η οποία λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο.

Για παράδειγμα, μπορείτε να πείτε: «Έχω χάσει την κάρτα μου και θέλω άμεσα μπλοκάρισμα». Με αυτό σταματούν νέες συναλλαγές.

     - Είναι σημαντικό να έχετε πάντα έτοιμο τον αριθμό τηλεφώνου της τράπεζας: Κρατήστε τον αποθηκευμένο στο κινητό ή γραμμένο σε ασφαλές σημείο, ώστε να μην χάνετε χρόνο σε μια κατάσταση που μπορεί να σας αγχώσει πολύ.

Δεν αρκεί μόνο να έχετε τον αριθμό της τράπεζας. Είναι επίσης σημαντικό να ξέρετε ακριβώς σε ποιον να μιλήσετε και τι να πείτε γρήγορα, ώστε να αντιμετωπίσετε την κατάσταση πιο ψύχραιμα και χωρίς καθυστερήσεις.

Μπορεί να είναι χρήσιμο να έχετε και ένα δεύτερο άτομο εμπιστοσύνης — έναν συγγενή ή φίλο — που μπορεί να σας βοηθήσει να τηλεφωνήσετε στην τράπεζα, ειδικά αν νιώθετε πολύ αναστατωμένοι ή μπερδεμένοι.

    - Τι πρέπει να πείτε στην τράπεζα: 

Όταν καλείτε για να μπλοκάρετε την κάρτα σας, η τράπεζα χρειάζεται μερικά βασικά στοιχεία για να σας αναγνωρίσει: ονοματεπώνυμο, τον αριθμό του λογαριασμού ή το IBAN, και μερικές φορές άλλες πληροφορίες που έχετε δηλώσει στην τράπεζα για επιβεβαίωση.

Μερικοί άνθρωποι έχουν την συνήθεια να γράφουν τον αριθμό του λογαριασμού ή το IBAN σε ένα χαρτάκι μέσα στο πορτοφόλι. Αυτό μπορεί να είναι επικίνδυνο αν μαζί με αυτά υπάρχουν και η κάρτα και το PIN, γιατί κάποιος που βρίσκει το πορτοφόλι θα έχει όλα τα στοιχεία για να πάρει χρήματα.

Αν όμως τα στοιχεία του λογαριασμού ή το IBAN είναι γραμμένα σε ξεχωριστό σημείο και όχι μαζί με την κάρτα και το PIN, μπορούν να είναι χρήσιμα. Για παράδειγμα, μπορείτε να τα έχετε στο βιβλιάριο της τράπεζας που κρατάτε στην τσάντα σας. Έτσι, αν χάσετε την κάρτα, έχετε τα στοιχεία για να ενημερώσετε γρήγορα την τράπεζα, χωρίς κίνδυνο να τα χρησιμοποιήσει κάποιος άλλος για ανάληψη.»

Αν χάσετε την κάρτα αλλά έχετε τα στοιχεία του λογαριασμού στο βιβλιάριο, δεν μπορείτε να κάνετε ανάληψη με αυτά, αλλά μπορείτε να δώσετε αυτά τα στοιχεία στην τράπεζα όταν τηλεφωνείτε, για να βεβαιωθεί ότι πρόκειται για τον σωστό λογαριασμό και να μπλοκάρει άμεσα την κάρτα. Με αυτό τον τρόπο, τα στοιχεία σας βοηθούν στη διαδικασία μπλοκαρίσματος, χωρίς να κινδυνεύετε από απευθείας χρήση.

    - Διαφορές μεταξύ κλοπής και απώλειας. Γιατί έχει σημασία: 

Όταν χάνετε το πορτοφόλι σας ή σας το κλέβουν, είναι πολύ σημαντικό να ξέρετε αν πρόκειται για απώλεια ή για κλοπή. Η διαφορά φαίνεται απλή, αλλά επηρεάζει τον τρόπο που θα κάνετε τη δήλωση και πώς η τράπεζα και η αστυνομία θα χειριστούν την υπόθεση.

• Απώλεια: σημαίνει ότι το πορτοφόλι σας έχει χαθεί χωρίς να γνωρίζετε ποιος το πήρε. Σε αυτή την περίπτωση, η τράπεζα μπορεί να μπλοκάρει την κάρτα για να προστατεύσει τα χρήματά σας.Παράλληλα, η αστυνομία θα καταγράψει ότι το πορτοφόλι χάθηκε και θα σας δώσει μια γραπτή βεβαίωση για τη δήλωση. Αυτή τη βεβαίωση θα τη δώσετε στην τράπεζα, ώστε να υπάρχει επίσημα καταγεγραμμένο τι συνέβη και να προχωρήσουν σωστά οι διαδικασίες για τη νέα κάρτα ή για οποιονδήποτε έλεγχο χρειαστεί.

• Κλοπή: σημαίνει ότι κάποιος το πήρε επίτηδες. Εδώ η τράπεζα μπλοκάρει την κάρτα όπως και πριν, αλλά η αστυνομία θα ανοίξει υπόθεση και μπορεί να ξεκινήσει έρευνα.

    - Γιατί είναι σημαντικό να ξέρουν και οι δύο τον τρόπο που χάθηκε το πορτοφόλι;

• Η τράπεζα: πρέπει να ξέρει αν υπήρξε κλοπή ή απώλεια για να αποφασίσει αν μπορεί να σας επιστρέψει χρήματα σε περίπτωση συναλλαγών που έγιναν μετά την απώλεια/κλοπή. Για παράδειγμα, αν η κάρτα χρησιμοποιήθηκε παράνομα, η τράπεζα χρειάζεται την ακριβή δήλωση για να εξετάσει την επιστροφή.

• Η αστυνομία: χρειάζεται να ξέρει αν ήταν κλοπή για να καταγράψει το περιστατικό σωστά και, αν είναι κλοπή, να ξεκινήσει έρευνα για να βρει τον υπεύθυνο.

Με λίγα λόγια, η ακριβής περιγραφή του τι συνέβη βοηθά και την τράπεζα και την αστυνομία να δράσουν σωστά και γρήγορα, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος οικονομικής ζημιάς και να αυξηθούν οι πιθανότητες να βρεθεί το πορτοφόλι ή να προστατευτούν τα χρήματά σας.

    - Πότε η τράπεζα μπορεί ή δεν μπορεί να επιστρέψει τα χρήματά σας: Η απόφαση της τράπεζας να επιστρέψει (ή όχι) το χαμένο/κλεμμένο ποσό εξαρτάται από μερικά βασικά πράγματα — και είναι σημαντικό να τα ξέρετε απλά και καθαρά:

• Χρόνος αναφοράς. Όσο πιο γρήγορα καλέσετε και κάνετε δήλωση στην τράπεζα (και στην αστυνομία), τόσο καλύτερα. Αν περιμένετε πολλές ώρες ή μέρες, η τράπεζα δύσκολα θα επιστρέψει χρήματα που ήδη έχουν γίνει αναλήψεις.
• Πώς έγινε η ανάληψη. Αν η κάρτα χρησιμοποιήθηκε σε ATM και η ανάληψη έγινε με PIN, η τράπεζα συνήθως θεωρεί ότι κάποιος γνώριζε τον κωδικό εκείνη τη στιγμή.  Αν το PIN βρεθεί γραμμένο μέσα στο πορτοφόλι μαζί με την κάρτα, η τράπεζα μπορεί να πει ότι υπήρξε αμέλεια από την πλευρά σας. Σε μια τέτοια περίπτωση είναι πολύ πιθανό να μη δεχτεί πλήρη επιστροφή χρημάτων, επειδή θεωρεί ότι διευκολύνθηκε η πρόσβαση στο PIN. 

Γι’ αυτό είναι σημαντικό να μην έχετε ποτέ τον κωδικό γραμμένο μέσα στο πορτοφόλι, αλλά να τον θυμάστε ή να τον κρατάτε κάπου χωριστά και ασφαλές.

• Αν υπάρχουν στοιχεία απάτης/πάγιας μεθοδολογίας. Αν αποδειχτεί (μέσω βίντεο, κάμερας ATM ή άλλων αποδεικτικών) ότι δράση έγινε από εγκληματική ομάδα που έκλεψε την κάρτα και συγκέντρωσε το PIN (π.χ. παρακολούθησαν ή χρησιμοποίησαν κόλπα), τότε έχετε πολύ ισχυρό επιχείρημα προς την τράπεζα για να ζητήσετε επιστροφή. Τα αποδεικτικά (βίντεο, κάμερες, μαρτυρίες) κάνουν μεγάλη διαφορά.
• Κανόνες και όροι της τράπεζας. Κάθε τράπεζα έχει τους δικούς της όρους και διαδικασίες — μερικές επιστρέφουν χρήματα πιο εύκολα, άλλες απαιτούν ισχυρά αποδεικτικά. Επίσης σημαντικό: αν η κάρτα χρησιμοποιήθηκε σε χώρες ή μέρη με «ύποπτες» συναλλαγές, η διαδικασία μπορεί να καθυστερήσει.

     - Τι κάνει η αστυνομία, και γιατί οι κάμερες είναι σημαντικές:

• Αν δηλώσετε κλοπή ή απάτη, η αστυνομία ανοίγει υπόθεση: παίρνει την κατάθεσή σας, καταγράφει τα στοιχεία και ξεκινά έρευνα.
• Στις περιπτώσεις αναλήψεων σε ATM, το πρώτο πράγμα που κάνουν οι αρχές είναι να ζητήσουν τα βίντεο από τις κάμερες του ATM και της γύρω περιοχής. Από εκεί συχνά προκύπτουν στοιχεία — από ρούχα, ύψος, κινήσεις, ή άλλες λεπτομέρειες — που βοηθούν στον εντοπισμό.
• Οι απατεώνες συνήθως κρύβουν το πρόσωπό τους ή συνεργάζονται μεταξύ τους, αλλά οι κάμερες και οι λεπτομέρειες (π.χ. μια τσάντα, ένα αυτοκίνητο) μπορούν να τους αποκαλύψουν.
• Αν η αστυνομία βρει αποδεικτικά ότι ήταν οργανωμένη δράση ή ότι έγινε απάτη εις βάρος σας, αυτό ενισχύει πολύ την αίτησή σας προς την τράπεζα για επιστροφή των χρημάτων.

    - Τι πρέπει να κάνετε πρακτικά για να έχετε περισσότερες πιθανότητες δικαίωσης:

• Κάντε αμέσως καταγγελία στην τράπεζα και ζητήστε από τον υπάλληλο να σας δώσει τον αριθμό ή την αναφορά της κλήσης, ώστε να έχετε επίσημη απόδειξη ότι ενημερώσατε έγκαιρα.
• Πηγαίνετε στην αστυνομία και βγάλτε επίσημη δήλωση (αναφορά). Κρατήστε αντίγραφο της αναφοράς — η τράπεζα θα τη ζητήσει.
• Συλλέξτε στοιχεία: σημειώστε τις ώρες των ύποπτων συναλλαγών, τους αριθμούς των ΑΤΜ και τα ποσά που αναλήφθηκαν (δηλαδή τα στοιχεία που σας έδωσε η τράπεζα), για να τα δώσετε στην αστυνομία. Αυτές οι πληροφορίες θα τη βοηθήσουν να καταλάβει τι συνέβη και να ζητήσει επίσημα τα βίντεο από την τράπεζα.
• Πείτε τόσο στην τράπεζα όσο και στην αστυνομία αν υπήρχε πιθανή παρακολούθηση ή απάτη (π.χ. κάποιος σας πλησίασε, σας μπέρδεψε, σας έδειξε κάτι κλπ.). Περιγράψτε με απλά λόγια τι ακριβώς συνέβη, γιατί αυτές οι λεπτομέρειες βοηθούν και τους δύο να καταλάβουν την κατάσταση.
• Ζητήστε από την τράπεζα να κάνει αίτημα για τα βίντεο από τα ATM — αυτό συνήθως κάνουν αυτοί, αλλά εμείς πρέπει να το υπενθυμίζουμε και να ζητάμε ενημέρωση.
• Κρατήστε κάθε γραπτή επικοινωνία που αφορά την απώλεια ή την κλοπή της κάρτας σας — email ή SMS από την τράπεζα, αριθμούς αναφοράς κλήσεων, και όποια άλλη επιβεβαίωση λάβατε από την αστυνομία. Αυτά θα χρειαστούν αργότερα για οποιονδήποτε έλεγχο ή διαδικασία αποζημίωσης.

3. Δήλωση στην αστυνομία – Τι πρέπει να ξέρετε. Η δήλωση είναι η ίδια, είτε χάσατε Χρεωστική, Πιστωτική ή Προπληρωμένη κάρτα.

• Πού να πάτε: Αμέσως μετά την απώλεια ή κλοπή του πορτοφολιού, πρέπει να πάτε στο κοντινότερο αστυνομικό τμήμα για να κάνετε επίσημη δήλωση. Αυτό είναι απαραίτητο για να πάρετε απόδειξη καταγγελίας, που η τράπεζα θα σας ζητήσει για να μπλοκάρει την κάρτα ή να σας εκδώσει νέα.
• Διαφορά μεταξύ “κλοπής” και “απώλειας”: Στην αναφορά πρέπει να δηλώσετε αν πρόκειται για κλοπή ή απώλεια. Όπως είδαμε, αυτό επηρεάζει τους χρόνους της τράπεζας και το αν μπορεί να γίνει επιστροφή χρημάτων. Αν δηλωθεί κλοπή, η αστυνομία ξεκινά έρευνα και η τράπεζα συχνά επιταχύνει την έκδοση νέας κάρτας.Η απώλεια καταγράφεται επίσημα και είναι αναγκαία για τις διοικητικές ενέργειες.
• Γιατί η γρήγορη δήλωση είναι κρίσιμη: Αν στο πορτοφόλι υπήρχε η κάρτα και το PIN, πρέπει αμέσως να κάνετε αίτηση για νέα κάρτα. Έτσι, θα μπορέσετε να πάρετε τη σύνταξη ή το μιστό του επόμενου μήνα χωρίς προβλήματα.
• Περιορισμοί του βιβλιαρίου: Αν εκείνη τη στιγμή έχετε μόνο το βιβλιάριο της τράπεζας και όχι την κάρτα, δυστυχώς δεν μπορείτε να κάνετε αναλήψεις κάτω από 2.000 ευρώ. Είναι απογοητευτικό, γιατί παρόλο που υπάρχει χρήμα στον λογαριασμό, δεν μπορείτε να έχετε μετρητά για τις καθημερινές ανάγκες μέχρι να φτάσει η νέα κάρτα.
• Πρακτική συμβουλή:
  Σε περίπτωση που χαθεί η κάρτα μαζί με το PIN, δυστυχώς ο ιδιοκτήτης του λογαριασμού μπορεί προσωρινά να χρειαστεί βοήθεια από φίλους ή συγγενείς μέχρι να εκδοθεί η νέα κάρτα. Αν και άβολο, αυτή είναι η μόνη λύση για να μην μείνετε χωρίς χρήματα.

Σκέψη για το σύστημα:
Με το βιβλιάριο, δεν είναι δυνατόν να γίνονται μικρές αναλήψεις, ακόμη κι αν η κάρτα μπλοκαριστεί για λόγους ασφαλείας. Το βιβλιάριο εξακολουθεί να ισχύει, αλλά η τράπεζα πρέπει να βεβαιωθεί ότι ο πελάτης είναι πραγματικά ο δικαιούχος. Γι’ αυτό, συνήθως επιτρέπονται μόνο μεγαλύτερα ποσά, όπως 2.000 ευρώ και πάνω.

Για παράδειγμα, αν κάποιος έχει 5.000 ευρώ στο λογαριασμό, μπορεί να ζητήσει 2.000 ευρώ με το βιβλιάριο, εφόσον προσκομίσει την ταυτότητά του και επιβεβαιωθεί ότι είναι ο ιδιοκτήτης. Αν υπάρχουν ύποπτες αναλήψεις ή η υπόθεση θεωρείται “σε εξέλιξη”, η τράπεζα μπορεί προσωρινά να αρνηθεί την ανάληψη μέχρι να ολοκληρωθούν οι έλεγχοι.

Ωστόσο, αν ο πελάτης χρειάζεται επειγόντως λίγα χρήματα για βασικές ανάγκες, η τράπεζα μπορεί να επιτρέψει μικρή ανάληψη κατ’ εξαίρεση, αρκεί να αποδειχθεί η ταυτότητα και να εξηγηθεί η κατάσταση. Με απλά λόγια, το βιβλιάριο δεν μπλοκάρεται αυτόματα, αλλά λειτουργεί με περιορισμούς που προστατεύουν τον πολίτη και τα χρήματά του.

    - Προνοητικά βήματα για να μην μείνετε χωρίς χρήματα:

• Για να μην βρεθείτε εντελώς χωρίς χρήματα μέχρι να έρθει η νέα κάρτα, μπορείτε να προνοήσετε με μερικά απλά βήματα. Κρατήστε ένα μικρό ποσό μετρητών σε ασφαλές σημείο στο σπίτι για έκτακτες ανάγκες. Ενημερώστε  έναν άνθρωπο εμπιστοσύνης (φίλο ή συγγενή) για την κατάσταση ώστε,  αν χρειαστεί,  μπορεί προσωρινά να σας δώσει λίγα χρήματα, χωρίς ντροπή.
• Δράστε γρήγορα: δήλωση στην αστυνομία, ενημέρωση της τράπεζας, αίτηση νέας κάρτας. Έτσι, θα μπορέσετε να κάνετε ανάληψη της σύνταξής σας ή άλλων απαραίτητων χρημάτων τον επόμενο μήνα χωρίς προβλήματα. Με αυτό τον τρόπο, η προσωρινή ταλαιπωρία μειώνεται και προστατεύετε τα χρήματά σας από περαιτέρω απώλειες.

4. Ενέργειες της τράπεζας – Τι κάνει η τράπεζα μετά το μπλοκάρισμα της κάρτας

Μόλις ενημερώσετε την τράπεζα και μπλοκάρετε την κάρτα σας, ξεκινούν οι διαδικασίες για έκδοση νέας κάρτας. Συνήθως γίνεται έτσι:

• Άμεσο μπλοκάρισμα: Η τράπεζα ακυρώνει την παλιά κάρτα για να μην μπορεί να χρησιμοποιηθεί από κανέναν.
• Έκδοση νέας κάρτας: Η τράπεζα ετοιμάζει μια νέα κάρτα με νέο αριθμό και νέο PIN. Αν θέλετε, μπορείτε να ζητήσετε προσωρινό PIN ή να το αλλάξετε αμέσως μόλις παραλάβετε την κάρτα.
• Χρόνος παράδοσης: Συνήθως, η νέα κάρτα έρχεται σε λίγες μέρες, ανάλογα με την τράπεζα. Κάποιες την παραδίδουν σε 24–48 ώρες  αν πάτε σε υποκατάστημα, ενώ άλλες την στέλνουν  ταχυδρομικά σε 5–7 μέρες.

Συμβουλή: Όσο περιμένετε, καλό είναι να έχετε σημειώσει τα στοιχεία του λογαριασμού σας (IBAN, αριθμό λογαριασμού) σε ασφαλές σημείο.  Θα σας διευκολύνουν σε μεταφορές, πληρωμές ή ενημερώσεις τρίτων όσο περιμένετε τη νέα κάρτα.

Παράδειγμα: Αν ο μήνας προχωρά και πρέπει να κάνετε ανάληψη της σύνταξής σας ή άλλες απαραίτητες πληρωμές, η έγκαιρη αίτηση νέας κάρτας αποτρέπει καθυστερήσεις. Αν αργήσετε,  κινδυνεύετε να μείνετε χωρίς πρόσβαση στα χρήματά σας για ημέρες ή εβδομάδες.

    - Πότε η τράπεζα μπορεί να επιστρέψει τα χρήματα

Η τράπεζα μπορεί να επιστρέψει τα χρήματα που κλάπηκαν μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις, και είναι σημαντικό να καταλάβετε πότε αυτό συμβαίνει:

• Απατεώνες χωρίς γνώση του PIN: Αν κάποιος έκλεψε την κάρτα σας αλλά δεν γνώριζε το PIN και κατάφερε να κάνει αναλήψεις ή αγορές με άλλους τρόπους, που δεν απαιτούν PIN, η τράπεζα συνήθως επιστρέφει τα χρήματα, γιατί δεν υπήρξε δική σας αμέλεια.
• Απάτη μέσω παρακολούθησης ή κόλπων: Αν διαπιστωθεί ότι υπήρξε οργανωμένη απάτη ή κλοπή, π.χ. κάποιος σας παρακολούθησε ενώ πληκτρολογούσατε το PIN, ή χρησιμοποιήθηκαν κόλπα τύπου “phishing” ή αποσπάσματα πληροφοριών, η τράπεζα μπορεί να επιστρέψει τα χρήματα, με βάση τα αποδεικτικά στοιχεία.
• Άμεση δήλωση:  Αν ενημερώσετε την τράπεζα άμεσα μόλις διαπιστώσετε την απώλεια ή την κλοπή, αυξάνονται πολύ οι πιθανότητες να επιστραφούν τα χρήματα. Όσο καθυστερείτε, τόσο μειώνονται οι πιθανότητες, γιατί μπορεί να έχουν γίνει αναλήψεις πριν μπλοκαριστεί η κάρτα.

Σημαντικό: Αν το PIN βρέθηκε γραμμένο μαζί με την κάρτα και χρησιμοποιήθηκε από τρίτους, η τράπεζα συχνά θεωρεί ότι υπήρξε δική σας αμέλεια και μπορεί να αρνηθεί την επιστροφή των χρημάτων.

Με αυτό τον τρόπο, η τράπεζα προστατεύει τα χρήματα των πελατών αλλά και τον εαυτό της, και η γρήγορη και σωστή αναφορά είναι πάντα κρίσιμη.

5. Ασφάλεια τραπεζικού λογαριασμού

Ο τραπεζικός λογαριασμός μπορεί να προστατευθεί περισσότερο, πέρα από τις κλασικές διαδικασίες με PIN και μπλοκάρισμα κάρτας. Πολλές τράπεζες προσφέρουν ασφάλιση για τον λογαριασμό, που λειτουργεί σαν μια επιπλέον προστασία κάθε μήνα.

• Τι καλύπτει: Απώλειες από κλοπή κάρτας ή απάτη, συχνά και από ηλεκτρονικές αγορές ή συναλλαγές.
  
• Πόσο συμφέρει: Η μηνιαία ασφάλιση έχει συνήθως μικρό κόστος, μεγάλη ασφάλεια για όσους λαμβάνουν σύνταξη ή μισθό και δεν θέλουν να διακινδυνεύσουν καθυστέρηση ή απώλεια χρημάτων.
• Παράδειγμα χρήσης: Η ηλικιωμένη κυρία που χάνει κάρτα και PIN μπορεί να καλυφθεί γρήγορα με ασφάλιση. Η τράπεζα μπορεί να επιστρέψει τα χρήματα γρήγορα, χωρίς να χρειαστεί να περιμένει πολύ ή να πάει σε φίλους/συγγενείς για βοήθεια.
• Άλλο παράδειγμα: Ένας νέος που χρησιμοποιεί πολύ το e-banking και κάνει συχνές αγορές, αν πέσει θύμα απάτης τύπου “phishing”, η ασφάλιση μπορεί να καλύψει τα χρήματα που αφαιρέθηκαν από τον λογαριασμό του.

Με λίγα λόγια, η ασφάλιση του τραπεζικού λογαριασμού δεν αντικαθιστά την προσοχή σας, αλλά λειτουργεί σαν ένα πρόσθετο δίχτυ ασφαλείας για να μην βρεθείτε ξαφνικά χωρίς χρήματα.

Πριν συνεχίσουμε, ας δούμε με απλά λόγια τι σημαίνουν οι όροι : <e-banking> και <phishing>, που χρησιμοποιούνται συχνά στις ηλεκτρονικές συναλλαγές, ώστε να καταλάβετε καλύτερα και να προστατεύεστε.

Τι είναι το e-banking;

Το e-banking (ή αλλιώς ηλεκτρονική τραπεζική) είναι ο τρόπος με τον οποίο μπορούμε να χρησιμοποιούμε την τράπεζά μας μέσω του υπολογιστή ή του κινητού, χωρίς να χρειάζεται να πάμε σε υποκατάστημα.

Με το e-banking μπορούμε να:

• βλέπουμε το υπόλοιπο του λογαριασμού μας.
• κάνουμε πληρωμές λογαριασμών (ρεύμα, νερό, τηλέφωνο).
• στέλνουμε χρήματα σε άλλους λογαριασμούς.
• φορτίζουμε κάρτες ή να παρακολουθούμε τις αγορές μας.

Είναι πολύ βολικό και γρήγορο, αλλά χρειάζεται προσοχή: ποτέ δεν πρέπει να βάζουμε τους κωδικούς μας σε ύποπτες ιστοσελίδες ή να τους δίνουμε σε άλλους.

Τι είναι το phishing;

Το phishing είναι ένας τρόπος απάτης στο διαδίκτυο. 

Συγκεκριμένα: κάποιος προσπαθεί να αποσπάσει προσωπικά σας στοιχεία, όπως τον κωδικό PIN, τον αριθμό κάρτας ή τα στοιχεία e-banking, παριστάνοντας ότι είναι η τράπεζά σας ή κάποιος αξιόπιστος οργανισμός.

Παράδειγμα απλού phishing:

• Λαμβάνετε ένα email ή μήνυμα που φαίνεται ότι είναι από την τράπεζα.
• Σας ζητά να βάλετε τον αριθμό της κάρτας, το PIN ή τον κωδικό πρόσβασης.
• Αν το κάνετε, οι απατεώνες αποκτούν πρόσβαση στον λογαριασμό σας και μπορούν να πάρουν χρήματα.

Σε απλή γλώσσα: σας κοροϊδεύουν για να τους δώσετε εσείς τα δικά σας δεδομένα.

6.Προστασία και πρόληψη για το μέλλον

Για να μειώσετε τον κίνδυνο απώλειας ή κλοπής χρημάτων, υπάρχουν μερικά απλά αλλά πολύ χρήσιμα μέτρα:

• Μην κρατάτε το PIN μαζί με την κάρτα: Ακόμα και ένα μικρό χαρτάκι στο πορτοφόλι μπορεί να σας εκθέσει. Καλό είναι να θυμάστε το PIN ή να το αποθηκεύετε σε ασφαλές μέρος εκτός πορτοφολιού, π.χ. σε κρυφό σημείο στο σπίτι.
•  Έχετε αριθμούς έκτακτης ανάγκης στο κινητό: Εκτός από τον αριθμό της τράπεζας, κρατήστε ένα εναλλακτικό άτομο (φίλο ή συγγενή) που μπορεί να σας βοηθήσει να επικοινωνήσετε γρήγορα με την τράπεζα αν είστε πολύ αγχωμένοι.
• Μικρό ποσό σε μετρητά για επείγουσες ανάγκες: Κρατήστε ένα μικρό ποσό στο σπίτι ή σε ασφαλές σημείο, ώστε να έχετε μετρητά για καθημερινές ανάγκες μέχρι να φτάσει η νέα κάρτα.
• Έλεγχος λογαριασμού τακτικά: Παρακολουθείτε τις κινήσεις του λογαριασμού σας μέσω εφαρμογής κινητού ή e-banking, ώστε να εντοπίσετε αμέσως ύποπτες αναλήψεις ή αγορές.
• Προσοχή σε δημόσιους χώρους: Σε λεωφορεία, σταθμούς, ουρές ATM ή καταστήματα, κρατάτε το πορτοφόλι σας κοντά και μην το αφήνετε εκτεθειμένο. Ένα μικρό ατύχημα μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλο πρόβλημα αν περιέχει κάρτα και PIN.

Παράδειγμα: Αν βγάζετε τη σύνταξη ή κάνετε αγορές, μπορείτε να έχετε πάντα μαζί σας μόνο την κάρτα που χρειάζεστε για την τρέχουσα συναλλαγή και όχι όλες τις κάρτες ή μετρητά, ώστε να μειώνετε τον κίνδυνο αν χαθεί το πορτοφόλι.

Με λίγα προληπτικά μέτρα, η καθημερινότητα γίνεται πιο ασφαλής και η πιθανότητα να χάσετε χρήματα μειώνεται σημαντικά.

7. Συμπέρασμα – Ανθρώπινη σκέψη και μήνυμα

Η ψυχραιμία και η άμεση αντίδραση είναι τα δύο πιο δυνατά μας όπλα σε μια τέτοια δύσκολη στιγμή. Το να χάσει κανείς το πορτοφόλι του —είτε από απροσεξία είτε από κλοπή— δεν είναι μόνο οικονομική απώλεια, αλλά και ένα σοκ, αναστάτωση, φόβος,  και μπορεί να φέρει άγχος και πανικό. 

Ένα μικρό λάθος, —το PIN μαζί με την κάρτα—  μπορεί να μας κοστίσει ακριβά. Όμως κάθε εμπειρία, ακόμα κι αν είναι δυσάρεστη, μπορεί να γίνει μάθημα προστασίας και πρόληψης για το μέλλον: πώς να μιλάμε γρήγορα με την τράπεζα, πώς να κάνουμε την σωστή αναφορά στην αστυνομία.

Ας θυμόμαστε πως με λίγη προνοητικότητα —όπως να αποθηκεύουμε σωστά τα στοιχεία μας, να είμαστε προσεκτικοί στις συναλλαγές και να γνωρίζουμε τα βήματα που πρέπει να κάνουμε— μπορούμε να προστατεύσουμε όχι μόνο τα χρήματά μας, αλλά και την ηρεμία μας.

Αν θεωρείτε αυτό το άρθρο χρήσιμο, μοιραστείτε το με φίλους ή συγγενείς. Μπορεί να βοηθήσει κάποιον που αύριο θα βρεθεί στην ίδια δύσκολη θέση, και να του χαρίσει τη γνώση και τη σιγουριά που χρειάζεται για να αντιδράσει σωστά.